Wat is ADHD of ADD?
Inhoudsopgave
Waar staat ADHD of ADD voor?
ADHD staat voor ‘Attention Deficit Hyperactivity Disorder‘ maar in het Nederlands zeggen we ‘aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit’, een hele mond vol dus we houden het lekker bij ADHD.
ADD staat voor ‘Attention Deficit Disorder’ en in het Nederlands zou je dit kunnen vertalen als ‘aandachtstekortstoornis’, zonder de hyperactiviteit dus.
Technisch gezien is er ook nog een derde variant waarbij de impulsiviteit en hyperactiviteit op de voorgrond staan en niet zo zeer het aandachtstekort. Deze vorm is minder bekend en wordt minder vaak geclassificeerd. We noemen dit ADHD van het ‘overwegend hyperactieve/impulsieve type’.
De termen ADHD en ADD zijn twee classificaties die in de DSM (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) beschreven staan, in de volksmond wordt dit vaak de diagnose genoemd. De DSM is een boek dat door psychologen en psychiaters (en anderen) gebruikt wordt om te bepalen of iemand voldoet aan een classificatie. Er staat beschreven welke groep van symptomen samen de stoornis ADHD of ADD vormen. Enkele symptomen moeten al aanwezig zijn vanaf de kinderleeftijd.
Een symptoom is een kenmerk of klacht behorend bij een bepaald ziektebeeld.
Lees verder bij ‘ADHD en ADD kenmerken‘ voor de lijst met typische kenmerken, wat het verschil is tussen ADHD en ADD, hyperfocus en de positieve kenmerken.
Symptomen van ADHD en ADD
Symptomen passend bij AD(H)D zijn onder te verdelen in 3 categorieën.
Op internet of in allerlei boeken over AD(H)D kan je hele lange lijsten vinden over welke symptomen en gevolgen op het dagelijks leven allemaal bij AD(H)D horen. Hier beperk ik het tot enkele kernsymptomen die ook in de DSM beschreven staan en/of het meest typerend zijn in mijn beleving. Dit zijn bovendien de symptomen die in meer of mindere mate bij iedereen met AD(H)D aanwezig zijn.
De eerste categorie is onoplettendheid. Hierbij horen onder andere:
- Snel afgeleid raken door gedachten of externe prikkels
- Korte aandachtsspanne, moeite met langdurig concentreren (behalve bij interesse).
- Uitstel gedrag, je doet niet wat je je hebt voorgenomen. Je maakt iets niet af of pas bij de druk van ‘het laatste moment’.
- Moeite met plannen en organiseren of je aan je planning houden.
- Vergeetachtigheid, selectieve vergeetachtigheid.
- Moeite met prioriteren en het scheiden van hoofd en bijzaken.
- Chaotisch zijn in doen en laten, maar ook vaak in denken (vol hoofd).
De tweede categorie is hyperactiviteit. Hierbij horen onder andere:
- Bewegelijk zijn (friemelen, vaak van houding veranderen of bijvoorbeeld met veel gebaren, luid een verhaal vertellen).
- Altijd bezig willen zijn.
- Moeite met stil zitten.
- Druk en veel praten, maar vaak ook druk en veel denken.
- Vaak en/of misschien wel altijd een gevoel van innerlijke rusteloosheid.
De derde categorie is impulsiviteit. Hierbij horen onder andere:
- Voor je beurt praten, een flap uit zijn, anderen in de rede vallen.
- Impulsief beslissingen nemen zonder ‘echt’ na te denken.
- Ongeduld.
Het is niet zo dat je alleen AD(H)D hebt als je je in alle symptomen herkent, een deel is voldoende. Volgens de DSM is het bovendien ook noodzakelijk dat enkele symptomen vanaf de kinderleeftijd aanwezig zijn en een negatieve invloed hebben op je zelf, je dagelijks leven of met betrekking tot je sociale relaties, werk of opleiding. Ook mogen de symptomen niet beter verklaard worden vanuit een andere psychische stoornis.
Wanneer spreken we van ADHD en wanneer van ADD?
ADHD: als je zowel een deel symptomen hebt passend bij ‘Onoplettendheid’ en bij ‘Hyperactiviteit en/of Impulsiviteit’ spreken we van ADHD.
ADD: als je vooral symptomen hebt passend bij ‘Onoplettendheid’ spreken we van ADD.
hyperactieve/impulsieve type: als je vooral symptomen hebt passend bij ‘Hyperactiviteit/Impulsiviteit’ maar relatief weinig uit de categorie ‘Onoplettenheid’ spreken we van het derde subtype, het hyperactieve-impulsieve type.
Wil je meer weten?
Onder ‘Wat zijn de gevolgen van AD(H)D‘ en ‘Uitstelgedrag‘ lees je meer over hoe bovenbeschreven symptomen tot uiting komen in het dagelijks leven. Ook wordt daar in meer details het verschil tussen ADHD en ADD beschreven. Hoe de klachten tot uiting komen kan verschillen van mens tot mens, er zijn namelijk nog veel meer factoren van invloed. Iedereen is anders natuurlijk.
