Welke behandelingen zijn er voor volwassenen met ADHD en ADD?
Inhoudsopgave
Hoe krijg je hulp of behandeling voor ADHD of ADD?
Als je behandeling of hulp zoekt voor AD(H)D klachten of je wilt onderzoek laten doen naar AD(H)D meld je dan altijd in eerste instantie bij je huisarts.
Je huisarts kan je verwijzen naar een professional of instantie die zorg biedt op het gebied van AD(H)D. Houdt rekening met een ongewenst lange wachttijd totdat hulp of een eerste gesprek kan starten.
Verder kan je vaak ook hulp zoeken via het wijkteam van je gemeente of het loket in de gemeente waar je je kan melden voor hulp. Dit ziet er voor iedere gemeente wat anders uit. Maar als je op de website van je gemeente zoekt naar iets zoals ‘ik zoek hulp’ dan lukt het vaak wel. Er komt dan eerst een gesprek met iemand van de gemeente, soms heet dit het ‘keukentafel gesprek’. De hulp via de gemeente of het wijkteam is vaak in de vorm van begeleiding, praktisch van aard.
Voordat je in aanmerking komt voor een behandeling moet eerst door een professional (vaak een GZ-psycholoog, Klinisch-psycholoog, Psychiater) vast gesteld worden of er sprake is van AD(H)D. Dit gebeurd via een diagnostisch onderzoek.
Indien er sprake is van AD(H)D kan er een behandeling geboden worden. Zorg geboden vanuit een GGZ wordt vergoed door de zorgverzekering (je betaald wel altijd je eigen risico). Iemand moet daar wel voor open staan of een vraag naar hebben.
Standaard zorg of alternatieve zorg
Standaard zorg
Dit artikel is grotendeels gebaseerd op de huidige AD(H)D zorgstandaard. Grofweg is dit een landelijke richtlijn over hoe de GGZ zorg eruit moet zien en waar deze aan moet voldoen, in dit geval voor AD(H)D dus. Zie onderin het artikel voor meer informatie hierover of waar je de zorgstandaard kan vinden.
Andere of alternatieve zorg
Naast standaard zorg zijn er ook anderen of meer alternatieve vormen van behandeling voor AD(H)D, variërend van mindfulness, voeding tot aan acupunctuur en neuro-feedback. Meer informatie hierover is (te zijner tijd) onder andere terug te vinden bij ‘Science & Facts’ of onder ‘ADHD & ADD Blog’.
Op deze pagina zie je een schets van verschillende behandelopties die geboden zouden kunnen worden binnen de standaard zorg in Nederland.
Met welke vragen melden mensen met ADHD zich voor hulp
Omdat je AD(H)D je hele leven hebt, weet je soms ook niet beter. Het werkt gewoon ‘zo’ voor jou. ‘Ik dacht dat het normaal was’.
Voordat je overweegt of je AD(H)D hebt is er vaak een veelheid aan klachten of opvallendheden die mensen wel van zichzelf kennen. Die ze vaak gedeeltelijk of geheel weten te compenseren, zelf of met behulp van anderen. Wanneer iemand dan hulp gaat zoeken komt dat meestal omdat ze vast zijn gelopen of omdat anderen aangeven dat ze er iets mee moeten doen. Sommige krijgen letterlijk te horen of hebben al vaak te horen gekregen ‘jij hebt vast ADHD’.
Als iemand dan eenmaal zelf heeft bepaald dat er iets speelt dat ‘niet helemaal klopt’ komen de volgende hulpvragen:
- Ik wil weten waar ik last van heb?
- Hoe krijg ik meer rust in mijn hoofd?
- Hoe kan ik leren om minder vaak dingen uit te stellen?
- Hoe kan ik leren om beter te plannen?
- Hoe kan ik mijn concentratie verbeteren?
- Ik wil positiever over mezelf leren denken.
- Hoe komt het toch dat ik zo vaak moe ben?
- Hoe komt het dat ik vaker een burn-out heb gehad?
- Ik blijf vaker depressieve gevoelens houden, dat snap ik niet?
- Waarom word ik zo snel boos?
- Waarom raak ik zo snel verveeld?
- Waarom kan ik geen boek uit lezen?
- Waarom ben ik zo chaotisch?
- Waarom vergeet ik van alles?
- Hoe kan het dat ik zo snel afgeleid raak?
- Waarom is het zo druk in mijn hoofd?
Meer informatie over de gevolgen van ADHD of ADD, lees dan via deze link verder.
Behandelmogelijkheden voor ADHD en ADD
Psycho-educatie
Behandeling begint vaak met Psycho-educatie over AD(H)D. Het is als ware de introductie cursus waarin de basisinformatie wordt gegeven over AD(H)D. Het is een beetje afhankelijk van wie de hulpvrager is (kind, volwassen, ouder, leerkracht etc) hoe deze psycho-educatie eruit komt te zien. Een kind krijgt natuurlijk een uitleg afgestemd op kinderen. Psycho-educatie is vooral bedoeld om te informeren. Bijvoorbeeld over ‘wat is ADHD?’, ‘hoe vaak komt het voor?’, ‘wat zijn de oorzaken?, ‘welke behandelingen zijn er?’
Farmacotherapie (medicatie)
Er zijn verschillende soorten medicatie die ingezet kunnen worden om AD(H)D klachten te verminderen. De meeste bekende (stofnamen, dus geen merken) zijn methylfenidaat, Dexamfetamine, Atomoxetine en Bupropion. Een psychiater, maar soms ook een (huis)arts schrijft deze medicatie voor, stelt je in op de juiste dosering en onderzoekt samen met jou welke stof het beste voor je werkt.
Vaardigheidstraining
In een AD(H)D vaardigheidstraining wordt vaak op een praktische manier gestart met bijvoorbeeld het aanleren van vaardigheden die betrekking hebben op doelen stellen, plannen, organiseren, communiceren, prioriteren of manieren om afleidbaarheid te verminderen. Leren omgaan met stress of leren een betere balans bewaren tussen inspanning en ontspanning hoort hier ook vaak bij. Het werkt vaak inzichtgevend.
Cognitieve gedragstherapie
Binnen de cognitieve gedragstherapie onderzoek je samen met je therapeut de relatie tussen denken, voelen en doen. Je krijgt bijvoorbeeld meer zicht op wat de gevolgen zijn van je keuzes, houding of overtuigingen. Middels deze methode leer je misschien wel anders denken, daardoor je een net wat andere keuze maakt met een ander resultaat. Het kan ook zijn dat je gevoelens beter herkent en bespreekbaar weet te maken, waardoor je minder vaak overspoeld raakt hierdoor en meer regie ervaart over jezelf. Nog een mogelijkheid is dat je ziet dat bepaalde dingen die je doet eigenlijk niet handig zijn en daardoor met je therapeut naar een andere oplossing gaat zoeken. Meer info: https://www.cognitievegedragstherapie.nl/cognitieve-gedragstherapie
Begeleiding
Begeleiding ten aanzien van AD(H)D is heel breed in de zin van dat het op vele verschillende manieren ingezet kan worden. Vaak gaat een begeleider meer praktisch aan de slag met doelen die iemand wilt bereiken in het dagelijks leven. Begeleiding richt zich op stabiliteit, kleine stappen die iemand kan maken, het aanleren van compenserende strategieën. Het is vaak praktischer gericht in vergelijking met bijvoorbeeld cognitieve therapie. De focus zou hierbij bijvoorbeeld kunnen liggen op ‘op tijd komen’, ‘een planning maken’, ‘leren om rust momenten in te bouwen in het dagelijkse leven’, leren om je grenzen beter aan te geven’. De werkwijze van de begeleider bepaald mede hoe er gewerkt wordt.
Oudertraining (voor ouders van kinderen met ADHD)
In een oudertraining wordt bekeken hoe de omgeving van een kind zo aan te passen dat dit helpt in de omgang met ADHD-klachten. Dit kan praktisch zijn, bijvoorbeeld hoe letterlijk een werkplek in te richten om huiswerk te maken of hoe het slaappatroon te verbeteren. Maar het richt zich ook op hoe AD(H)D mee te nemen in de opvoeding of op school. Hierbij wordt vaak ook de cognitieve gedragstherapie gebruikt. In een dergelijke training wordt bijvoorbeeld aangeleerd hoe te communiceren met het kind, hoe structuur te bieden, complimenten te geven tussen het vele aanspreken op gedrag door ;). Maar ook hoe straffen en belonen werkt.
Therapie en begeleiding zijn vaak complementair, ze versterken elkaar.
Meer informatie over de zorgstandaard
Op https://www.ggzstandaarden.nl/pagina/toelichting-ggz-standaarden kun je lezen wat een zorgstandaard precies is.
De AD(H)D zorgstandaard is als volgt te vinden:
Optie 1: https://www.ggzstandaarden.nl/ en klik dan op AD(H)D of kijk direct op
Optie 2: https://www.ggzstandaarden.nl/zorgstandaarden/adhd/introductie.
Op de website https://www.ggzstandaarden.nl/ staat veel informatie over AD(H)D en andere psychische stoornissen. Je moet wel van lezen houden om hierdoor heen te komen, maar de informatie is wel betrouwbaar 😉
